Rejs Roku – Srebrny Sekstant
Rejs Roku – Srebrny Sekstant – polskie wyróżnienia żeglarskie, przyznawane corocznie od roku 1970 w pierwszy piątek marca, dla uczczenia rocznicy opłynięcia 1 marca 1937 roku przylądka Horn przez żaglowiec szkolny Państwowej Szkoły Morskiej w Gdyni – Dar Pomorza. Na pokładzie tej fregaty, która jest obecnie jednym z oddziałów Muzeum Morskiego w Gdańsku, zbiera się Jury Rejsu Roku.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Systematyczne honorowanie dokonań polskich żeglarzy zainicjowała grupa dziennikarzy Głosu Wybrzeża, pasjonatów żeglarstwa. Organizowali oni na Pomorzu cieszące się wielkim zainteresowaniem spotkania z Leonidem Teligą, który 30 kwietnia 1969 zakończył w Casablance ponad dwuletni rejs dookoła świata. Redaktorzy Tadeusz Jabłoński, Zenon Gralak i Kazimierz Kołodziej przygotowali regulamin dorocznych nagród Rejs Roku, za najwybitniejsze osiągnięcia polskich żeglarzy morskich, a Minister Żeglugi Jerzy Szopa ufundował główną nagrodę – Srebrny Sekstant. W następnych latach nagrodę fundowało Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej[1].
W 1973 roku ponownie polscy żeglarze pokonali trawers Hornu – jury Rejsu Roku przyznało Srebrny Sekstant Krzysztofowi Baranowskiemu, a drugie miejsce zajęli kapitanowie jachtu s/y Euros – Aleksander Kaszowski i Henryk Jaskuła[2].
W latach 1970–2019 główne nagrody Rejs Roku – Srebrny Sekstant otrzymały 45 jachty, 19 wypraw dookoła świata (wielki krąg), 12 startów w oceanicznych regatach, 15 rejsów polarnych. Wśród nagrodzonych osób było 47 kapitanów (3 kobiety, 4 żeglarzy polonijnych, 2 cudzoziemców, 9 osób uhonorowano dwukrotnie, 1 trzykrotnie[a]). Wyróżniono też jeden katamaran (Warta Polpharma) i jeden trójmasztowy jacht (Zawisza Czarny)[3].
Jury konkursu[edytuj | edytuj kod]
W obradach Jury konkursu, odbywających się w salonie komendanta żaglowca-muzeum Dar Pomorza, biorą udział przedstawiciele organizatorów i zwycięzcy poprzednich edycji. W roku 2012 w obradach brali udział m.in.[1][4]: kontradmirał Czesław Dyrcz (przewodniczący Jury, rektor-komendant Akademii Marynarki Wojennej), Maciej Leśny (przedstawiciel Prezesa PZŻ, przewodniczący Komisji Żeglarstwa Morskiego) oraz publicyści-pomysłodawcy Rejsu Roku – Srebrnego Sekstantu – Tadeusz Jabłoński, Zenon Gralak i Aleksander Goski. W grupie żeglarzy reprezentujących laureatów edycji 1–42, znaleźli się m.in. Krystyna Chojnowska-Liskiewicz, Jerzy Jaszczuk, Andrzej Rościszewski, Jerzy Wąsowicz.
Logo nagrody i opis[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze logo Rejsu Roku opracowano w roku 1970, przed ustanowieniem ministerialnej nagrody głównej (Sekstantu Roku); akcji patronował wówczas Głos Wybrzeża. Czarno białe logo miało kształt prostokąta z szerokim obramowaniem o lekko zaokrąglonych narożach. Dookoła wewnętrznego, białego prostokąta znajdował się schematyczny rysunek jachtu, przedstawionego jako trzy czarne pola: półokrąg przedstawiający kadłub slupa i dwa zniekształcone trójkąty, przedstawiające grot i fok. Wierzchołki żagli umieszczono na tle umownego obrazu kuli ziemskiej (równik, 2 południki i 2 równoleżniki). W czarnym obramowaniu prostokąta znajdował się biały napis (majuskuła): w dolnej części obwodu – 1970, a w części pozostałej – REJS ROKU * GŁOS WYBRZEŻA[2][5].
W następnych latach w szerokim obramowaniu wewnętrznego prostokąta były umieszczane napisy: REJS ROKU (po lewej stronie) i SREBRNY SEKSTANT (po prawej). W polu grota umieszczono herb Gdańska (dwa równoramienne krzyże w słup i korona). Logo było stosowane w wersji czarno-białej[6] oraz barwnej (granatowe obramowanie z białym napisem, a na białym tle wewnętrznego prostokąta – czarny kadłub żaglówki i czerwone żagle z barwnym herbem)[4][7][b].
Zwycięzcy konkursu Rejs Roku otrzymują symboliczne koło sterowe z plakietką, a zdobywcy I miejsca – dodatkowo sekstant, wręczany w drewnianym kuferku przez przedstawiciela ministerstwa podczas uroczystej gali w Dworze Artusa. W czasie tej samej uroczystości są wręczane nagrody Rejs Roku niższych stopni oraz Bursztynowa Róża Wiatrów – puchar od Prezydenta Gdańska[8][9].
Nagrodzeni Srebrnym Sekstantem[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Laureat | Jacht | Uzasadnienie |
| 1970 | kpt. Andrzej Rościszewski | Śmiały | opłynięcie Islandii na s/y Śmiały |
| 1971 | kpt. Dariusz Bogucki | Mestwin | rejs na Spitsbergen i Jan Mayen na s/y Mestwin |
| 1972 | kpt. Bogdan Olszewski | Alf | rejs do Murmańska na s/y Alf |
| 1973 | kpt. Krzysztof Baranowski | Polonez | pierwsze polskie samotne opłynięcie globu ziemskiego wokół przylądka Horn na s/y Polonez |
| 1974 | kpt. Zygfryd Perlicki | Copernicus | za udział w pierwszych, w historii światowego żeglarstwa, załogowych wokółziemskich regatach szlakiem windjammerów (s/y Copernicus) |
| kpt. Zdzisław Pieńkawa | Otago | za udział w pierwszych, w historii światowego żeglarstwa, załogowych wokółziemskich regatach szlakiem windjammerów (s/y Otago) | |
| 1975 | kpt. Richard Konkolski 
|
Nike | samotny rejs dookoła świata na s/y Nike |
| 1976 | kpt. Kazimierz Jaworski | Spaniel | zdobycie II miejsca w klasie Jester w Transatlantyckich Regatach Samotnych Żeglarzy na trasie Plymouth – Newport na s/y Spaniel |
| 1977 | kpt. Kazimierz Jaworski | Spanielek | zdobycie II miejsca na s/y Spanielek w Transatlantyckich Regatach Samotnych Żeglarzy na mini jachtach |
| 1978 | kpt. Krystyna Chojnowska-Liskiewicz | Mazurek | pierwszy na świecie samotny rejs kobiety dookoła świata na s/y Mazurek |
| 1979 | kpt. Jerzy Rakowicz | Spaniel | zwycięstwo w regatach samotnych żeglarzy na trasie Falmouth – Azory – Falmouth na s/y Spaniel |
| 1980 | kpt. Henryk Jaskuła | Dar Przemyśla | samotny rejs dookoła świata bez zawijania do portów z Gdyni do Gdyni wokół przylądka Horn na s/y Dar Przemyśla |
| 1981 | kpt. Wojciech Wierzbicki | Gedania | pierwsze polskie opłynięcie archipelagu Svalbard na s/y Gedania |
| 1982 | kpt. Ryszard Wabik | Wojewoda Koszaliński | rejs do Ameryki Południowej z opłynięciem przylądka Horn na s/y Wojewoda Koszaliński |
| 1983 | kpt. Michał Szafran | Nasz Dom | rejs dookoła świata na s/y Nasz Dom |
| 1984 | kpt. Andrzej Urbańczyk | Nord IV | samotny rejs dookoła świata na s/y Nord IV |
| 1985 | kpt. Wojciech Jacobson | Vagabond | rejs z Le Havre przez Kanał Panamski do Vancouver na s/y Vagabond |
| 1986 | kpt. Ryszard Wabik | Tropiciel | wyprawa dookoła świata szlakiem Władysława Wagnera na s/y Tropiciel |
| 1987 | kpt. Bogdan Marciniak | Asterias | rejs do Australii wokół przylądka Dobrej Nadziei na s/y Asterias |
| 1988 | kpt. Wojciech Jacobson, kpt. Janusz Kurbiel, kpt. Ludomir Mączka |
Vagabond II | pierwsze pokonanie arktycznego Przejścia Północno-Zachodniego z zachodu na wschód na s/y Vagabond |
| 1989 | kpt. Wojciech Ogrzewalski | Futuro, Barrakuda | transoceaniczne regaty na jachtach Futuro i Barakuda |
| 1990 | kpt. Jan Ludwig | Zawisza Czarny | rejs dookoła świata na s/y Zawisza Czarny |
| 1991 | kpt. Janusz Kurbiel | Vagabond 3 | dwukrotne opłynięcie Spitsbergenu na s/y Vagabond 3 |
| 1992 | kpt. Wojciech Skórski | Agnessa | transatlantycki rejs na s/y Agnessa |
| 1993 | kpt. Jan Pinkiewicz | Dar Świecia | arktyczny rejs na s/y Dar Świecia |
| 1994 | kpt. Tadeusz Jakubowski | White Eagle | rejs dookoła świata na s/y White Eagle |
| 1995 | kpt. Jerzy Radomski | Czarny Diament | za wielką żeglarską włóczęgę w latach 1978–1995 na s/y Czarny Diament po wszystkich oceanach |
| 1996 | kpt. Mieczysław Siarkiewicz | Borlawento | opłynięcie Spitsbergenu na s/y Barlowento |
| 1997 | kpt. Roman Paszke | MK Cafe | zdobycie Admiral’s Cup 97 na s/y MK Cafe |
| 1998 | kpt. Andrzej Armiński | Mantra 3 | za doskonałą postawę w regatach EXPO’98 Round the World Rally na s/y Mantra 3 |
| 1999 | kpt. Lech Kosakowski | Nona | samotny rejs Dunajem, Morzem Czarnym i Śródziemnym przez Atlantyk do Miami na s/y Nona |
| 2000 | kpt. Jerzy Wąsowicz | Antica | wielki rejs do obu Ameryk wokół przylądka Horn na s/y Antica |
| 2001 | kpt. Roman Paszke | Warta-Polpharma | za znakomitą postawę w wokółziemskich regatach jachtów wielokadłubowych The Race 2000 na s/y Warta – Polpharma |
| 2002 | kpt. Wacław Strusiński | Alefant | harcerska wyprawa na arktyczne wody Spitsbergenu na s/y Alefant |
| 2003 | kpt. Jacek Wacławski | Stary | rejs na s/y Stary wokół przylądka Horn z dotarciem do antarktycznej stacji polarnej PAN na Wyspie Króla Jerzego |
| 2004 | kpt. Przemysław Mączkowski | Politechnika | arktyczna wyprawa wokół Spitsbergenu, następnie dotarcie do wysp Archipelagu Franciszka Józefa na s/y Politechnika |
| 2005 | kpt. Barbara Królikowska | Karolka | wielki rodzinny rejs dookoła świata na s/y Karolka |
| 2006 | kpt. Dominik Bac, kpt. Sławomir Skalmierski, kpt. Tomasz Szewczyk, kpt. Jacek Wacławski |
Stary | za pokonanie na jachcie Stary Przejścia Północno-Zachodniego |
| kpt. Tadeusz Natanek | Nekton | za pokonanie na jachcie Nekton Przejścia Północno-Zachodniego | |
| 2007 | kpt. Jarosław Kaczorowski | Allianz.pl | za udany start na jachcie Allianz.pl w oceanicznych regatach samotnych żeglarzy Transat 6.50 |
| 2008 | kpt. Tomasz Lewandowski | Luka | za rejs na jachcie Luka dookoła świata bez zawijania do portów najtrudniejszą trasą ze wschodu na zachód |
| 2009 | kpt. Joanna Pajkowska | Mantra Asia | za rejs na jachcie Mantra Asia – najszybszy i drugi kobiecy samotny rejs dookoła świata pod polską banderą |
| 2010 | kpt. Jerzy Radomski | Czarny Diament | za wielką, trwającą 32 lata wyprawę życia po wszystkich oceanach, na jachcie Czarny Diament |
| 2011 | kpt. Zbigniew Gutkowski | Operon Racing | za znakomity start i zajęcie II miejsca w etapowych regatach wokółziemskich samotnych żeglarzy VELUX 5 Oceans Race na jachcie Operon Racing |
| 2012 | kpt. Tomasz Cichocki | Polska Miedź | za rejs dookoła świata na jachcie Polska Miedź z zawinięciem do jednego portu (1 lipca 2011 – 6 maja 2012)[10] |
| 2013 | kpt. Ryszard Wojnowski | Lady Dana 44 | za pokonanie Przejścia Północno-Wschodniego pod polską banderą na jachcie Lady Dana 44[11] |
| 2014 | kpt. Ryszard Wojnowski | Lady Dana 44 | za pokonanie Przejścia Północno-Zachodniego na jachcie Lady Dana 44, zamykające okołobiegunową pętlę |
| 2015 | kpt. Piotr Kuźniar | Selma Expeditions | za rekordową południową żeglugę po antarktycznym Morzu Rossa oraz pokonanie Przejścia Północno-Zachodniego na jachcie Selma Expeditions[12] |
| 2016 | kpt. Szymon Kuczyński | Atlantic Puffin | za samotne opłynięcie świata na małym jachcie Atlantic Puffin w ramach projektu Maxus Solo Around[13] |
| 2017 | kpt. Joanna Pajkowska
kpt. Uwe Röttgering |
Rote 66 | za zwycięski start, na s/y Rote 66, w transatlantyckich regatach TwoSTAR 2017 |
| 2018 | kpt. Szymon Kuczyński | Atlantic Puffin | za samotny rejs dookoła świata bez zawijania do portów na niewielkim jachcie Atlantic Puffin |
| kpt. Mariusz Koper | Katharsis II | za opłynięcie Antarktydy trasą poniżej 60⁰ S na s/y Katharsis II | |
| 2019 | kpt. Joanna Pajkowska | Fanfan | ze rejs na s/y Fanfan – samotnie dookoła świata bez zawijania do portów trasą wokół trzech przylądków[14] |
| 2020 | nie przyznano | - | czas pandemii skutkował zawieszeniem większości projektów żeglarskich – zdaniem Jury żaden ze zrealizowanych rejsów nie kwalifikował się do najwyższej nagrody |
| 2021 | |||
| 2022 | kpt. Michał Palczyński oraz Aleksandra Rapp | Crystal | za pacyficzny rejs pod hasłem „Tam gdzie rodzą się sztormy – wyprawa jachtem wzdłuż łańcucha Aleutów”: z Polinezji Francuskiej na Aleuty (ok. 5000 Mm), wzdłuż łańcucha amerykańskich Aleutów (ok. 1000 Mm), z Aleutów na Hawaje (ok. 2700 Mm); w sumie 8769 Mm[15][16][17] |
Laureaci wielokrotni[edytuj | edytuj kod]
| liczba | nazwisko | lata |
|---|---|---|
| 3 | Joanna Pajkowska | 2009, 2017, 2019 |
| 2 | Wojciech Jacobson | 1985, 1988 |
| 2 | Kazimierz Jaworski | 1976, 1977 |
| 2 | Szymon Kuczyński | 2016, 2018 |
| 2 | Janusz Kurbiel | 1988, 1991 |
| 2 | Roman Paszke | 1997, 2001 |
| 2 | Jerzy Radomski | 1995, 2010 |
| 2 | Ryszard Wabik | 1982, 1986 |
| 2 | Jacek Wacławski | 2003, 2006 |
| 2 | Ryszard Wojnowski | 2013, 2014 |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Komunikat Jury najwyższych polskich trofeów żeglarskich, Nagród Honorowych Rejs Roku 2012 i Srebrny Sekstant (Nagroda Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej). [w:] Strona internetowa Bractwa Kaphornowców [on-line]. www.bractwo-kaphornowcow. [dostęp 2013-02-17]. (pol.).
- ↑ a b “Rejs Roku / Srebrny Sekstant” – Szkic historyczny [online], Rejs Roku, 1 listopada 2012 [zarchiwizowane z adresu 2013-05-04].
- ↑ Aleksander Gosk, Rejs Roku – szkic historyczny, [w:] Tomasz Falba, Znamy nagrodzonych Rejsami Roku, Portal Informacyjny » Żeglarski.info, 31 grudnia 2021 [dostęp 2023-03-07] (pol.).
- ↑ a b Komunikat jury najwyższych polskich trofeów żeglarskich nagród honorowych Rejs Roku 2012 i Srebrny Sekstant 31.12.2012. [w:] Portal PZŻ [on-line]. www.pya.org.pl. [dostęp 2013-02-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-16)].
- ↑ Głos Wybrzeża : pismo Polskiej Partii Robotniczej, 1971.02.20-21 nr 43, Pomorska Biblioteka Cyfrowa, 20 lutego 1971 [dostęp 2023-03-07].
- ↑ Trochę historii – uroczystość Rejs Roku. [w:] Sail.info [on-line]. www.sail-info.pl, 2010-03-04. [dostęp 2013-02-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-29)]. (pol.).[martwy link]
- ↑ a b Zdobywcy Głównych Nagród Honorowych Rejs Roku i Srebrny Sekstant. [w:] Portal Gdańsk [on-line]. www.gdansk.pl, 2010-03-08. [dostęp 2013-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-01)].
- ↑ Kapitan Jerzy Radomski i Srebrny Sekstant (fot. Adam Warżawa). [w:] Uroczystość Rejs Roku 2010 [on-line]. polskalokalna.pl. [dostęp 2013-02-17].
- ↑ a b Zdobywcy głównych nagród honorowych Rejs Roku – Srebrny Sekstant w latach 1970–2013. [w:] Rejs Roku [on-line]. www.rejsroku.pl. [dostęp 2023-03-06].
- ↑ Komunikat Jury Polskich Trofeów Żeglarskich i Nagród Honorowych REJS ROKU 2012 i SREBRNY SEKSTANT. [w:] Sailnews Polska. Wiadomość, informacja [on-line]. www.portalzeglarski.com, 2012-12-31. [dostęp 2013-02-16]. (pol.).
- ↑ SREBRNY SEKSTANT DLA RYSZARDA WOJNOWSKIEGO. [w:] Subiektywny Serwis Informacyjny [on-line]. [dostęp 2014-01-03]. (pol.).
- ↑ Srebrny Sekstant i Rejs Roku 2015 dla kapitana Piotra Kuźniara!. rejsroku.pl, 31 grudnia 2015. [dostęp 2017-01-02].
- ↑ Szymon Kuczyński laureatem nagród Srebrny Sekstant i Rejs Roku 2016. RejsRoku.pl, 31 grudnia 2016. [dostęp 2017-01-02].
- ↑ Rejs Roku [online], www.rejsroku.pl [dostęp 2022-06-30].
- ↑ Rejs Roku – Srebrny Sekstant 2022. Wręczono nagrody dla najlepszych żeglarzy [online], Gdańsk – oficjalny portal miasta, 3 marca 2023 [dostęp 2023-03-06] (pol.).
- ↑ Michał Palczyński, Rejs Roku 2022 i Srebrny Sekstant dla Crystal! [online], skiff.pl, 4 marca 2023 [dostęp 2023-03-06] (pol.).
- ↑ Ola, Michał, Ruszyliśmy ku Aleutom! [online], skiff.pl, 25 czerwca 2022 [dostęp 2023-03-15] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Strona oficjalna (alternatywa)
- Aleksander Gosk, Rejs Roku Retro (pierwsza propozycja, 1932–1969) [online], Rejs Roku, 22 listopada 2012 [zarchiwizowane z adresu 2013-05-03].